Yehuda Amichai

YEHUDA AMICHAI

Përktheu Agim Mato

  Ebre me origjinë, Lindi në Würzburg të Gjermanisë në vitin 1924 dhe vdiq në Jeruzalem në vitin 2000. Ishte një nga poetët e parë për që shkroi në hebraisht, duke përdorur në poezinë e tij gjuhën e Biblës dhe librave të lutjes në një formë moderne. Amichai është i njohur dhe vlerësuar në të gjithë botën, poezitë e tij janë përkthyer në tridhjetë e shtatë gjuhë, përfshirë edhe kineze dhe japoneze. Poezia e tij , e denjë për çmimin Nobel, siç janë shprehur shumë kritikë. është e mbushur me aluzione dhe referenca që lidhen me botën e lashtë hebraike, por që imazhet janë të kuptueshme nga një publik universal.

    Ishte avokat i patundur i paqes dhe pajtimit, duke punuar edhe me shkrimtarë palestinezë.

 

ÇLIROJ KUJTIMET

Këto ditë mendoj për erën që shkon mes flokëve të tua,

për vitet që isha në këtë botë para teje,

dhe amëshimin që para teje do të shkoj të takoj,

për plumbat që nuk do të më vrasin në betejë

por që do të vrasin miqtë e mi,

më të mirë se unë

sepse nuk arritën të jetojnë më shumë se unë,

mendoj për ty lakuriq para furnellës së verës

e përkulur mbi libër për të lexuar më mirë

në dritën e ditës që po vdes.

E sheh, kemi përjetuar më shumë se një jetë,

tani duhet të peshojmë çdo gjë

mbi peshoren e ëndërrave dhe të ndërsejmë

kujtimet që kullufitin atë që është e tashme.

NËNA IME GATUANTE NË FURRË BOTËN E TËRË

Nëna ime gatuante në furrë botën e tërë për mua

si një tortë të ëmbël.

E dashura ime mbushte dritaren time

me stafidhe yjesh.

Dhe nostalgjitë janë mbyllur në mua

si flluskat e ajrit në një bukë.

Jam krejtësish i çlirët, i heshtur e brun.

Por flokët e mi janë të trishtuara si xunkthet në një

pellg që thahet.

Gjithë zogjtë e rrallë me pupla të bukura

fluturojnë e ikin nga unë.

 NGA “VAJTIM PËR TË VDEKURIT NË LUFTË”

Zoti Beringer, të cilit i vdiq i biri

në Kanalin e Suezit, që të huajt

e gërmuan për të kaluar anijet në shkretëtirë,

kalon pranë meje në Portën Giaffa.

Është dobësuar shumë: ka humbur

peshën e të birit të vet.

Nga kjo tashmë pluskon nëpër shtigje të ngushta

dhe në zemrën time ngecet si degët

e holla në kthesë.

RRUGA

Një vezullim automobilash  në ikje

mendimet e mia i  sistemon në bardhë e zi.

Unë që kapërxej rrugën

vetëm në pikat e lejuara nga ligji,

jam ftuar saora midis të kuqeve.

Dhe pasi sqarohet një degë e errët

në pikën ku thyhet, kështu unë

në zemrën time

jam i qartë.

MALL PËRVËLUES

Më sulmon një mall përvëlues
si njerëzit  e një fotografie  të vjetër që duan
të kthehen tek ai që i sheh, në dritën e mirë
të llambës.

Në këtë shtëpi, mendoj si dashuria kimikisht

shndërrohet në miqësi të jetës sonë

që zgjat 

deri në prag të vdekjes.

Dhe sa e ngjashme është jeta jonë me fijet e shpërndara

që nuk shpresojnë të tezaren më e të riformohen sërish.

Nga shkretëtira mbërrijnë zëra  të padepërtueshëm.
Pluhur që profetizon pluhur. Shkon një avion

dhe mbyllet nën dritën e një thesi të madh fati.

Ndërsa kujtimi i një fytyre të dashur femërore
rrëshqet në luginë  si ky autobus nate

me shumë dritare të ndriçuara, me shumë fytyra të saj.

PAS AUSHVICIT

Pas Aushvicit nuk egziston teologjia:

nga oxhaqet e Vatikanit ngrihet tym i bardhë,

shenjë që kardinalët kanë zgjedhur papën.

Nga furrat e Aushvicit ngrihet tym i zi,

shenjë që perënditë nuk kanë vendosur ende të zgjedhin

popullin e zgjedhur.

Pas Aushvicit nuk egziston teologjia:

Shifrat e stampuara në krahët e të burgosurve të shfarosjes

janë numrat e telefonave të Zotit,

nga nuk përgjigjet askush

dhe njeri pas tjetrit të gjithë nuk mundën të lidheshin me të.

Pas Aushvicit ka një teologji të re:

ebrejt e vdekur nga holokausti

i ngjajnë tashmë Zotit të tyre

që nuk ka imazhin e trupit, as trup.

Ata nuk e kanë imazhin e trupit, as trup.