........

mercoledì 19 aprile 2017

Para fillimit të Festivalit të teatrove në Butrint



PARA FILLIMIT TË FESTIVALIT
  TEATROVE NË BUTRINT

Lotoret prej terrakote, të plasaritura,
të çara nga kripa dhe acidi i syve njerëzorë,
ndiejnë t’u njomet hiri i tragjedive
prapa xhamave të muzeut në Butrint!

Përse i mblidhnin lotët e nënave,
për llogari të kujt hyu
arkivohej pikë-pikë dhimbja
dhe hidhërimi i tyre?

Kush do ta pinte kupën e vrerit
të vendosur bri të vdekurit
në rravgimin drejt jetës së përtejme?

Po dënesat, ulërimat, logoritë,
ofshamat, ç’enë do t’i mblidhte?

Në ç’mite do të strehoheshin
flokët e shkulura, faqet e çjerra
dhe do të shfaqeshin në koret
e vajtojcave antike të tragjedive?

Vepra e kujt tragjediani
e ka radhën të luhet sot
në skenën e teatrit,
këtu në Butrint?

Ç’ hata e lashtë
do të ringjallet para nesh
për t’u barabitur
me tragjeditë e sotme të planetit?

domenica 2 aprile 2017

Vargje të një pene të sekuestruar



 VASIL KLIRONOMI

VARGJET E NJË PENE TË

 SEKUESTRUAR

Këto ditë më ra në duar libri i ri me titull: “Pluhuri i artë i përjetësive”  i poetit të mirënjohur Agim Mato.
Përjetësia s’ është gjë tjetër veçse çka trashëgon nga brezat e shkuar dhe e përcjell në brezat që vijnë, na thotë nëpërmjet këtij titulli dhe, edhe pse  i pajisur me dije në fushat e letërsisë, të arteve dhe shkencave, firmos mendimin filozofik me mollëzën e gishtit.
I lindur dhe i plakur në shekullin e kaluar dhe i rinuar në shekullin e ri, nxjerr nga brenda vetes dhe pastron kambanën e tij të ndryshkur. Fjalët e prushta, të qëmtuara herë në vatrën e vet dhe herë në atë të fqinjit, i mbushin grushtet për të ngrohur poezinë. Nuk ka dimër në poezinë e Agimit, pa pasur një verë të vogël. Në jetën tonë dimërore, me pulëbardhat na sjell ditët Alqionike[1].
 Po pse ky poet  i formuar na përmend aq shpesh të kaluarën e vet dhe e bën shqetësim të së tërës?! E shkuara në poezinë e Agimi Matos, është armë për të mbrojtur të ardhmen.
Gjoksi i tij edhe pse guaskë e zbrazur, ulej e ngrihej nga frymë-marrja duke krijuar kështu, batica dhe zbatica në jetën tonë.

Një spirancë anijesh e  këputur nga zinxhirët isha,
me hekurin e udhëtimeve të ndryshkur...

... shkruan poeti virtual që i shpëtoi sterilizimit shpirtëror.
Dimë nga mitologjia se bukuria e shpirtit la në hije dhe vet Afërditën, por në ditët tona mësuam nga shpirti poetik, se nuk mund ta vinte me ‘’Zeusin’’ i cili u kthye në përbindësh për ta frikësuar.

Më çoni lajm të zbres atje poshtë, në qytetin ku rroni,...

...thërret nëpërmjet mëmës në vargje. Kuptohet që flet nga parajsa, por nënkuptohet ama që ferri nuk ishte nën tokë po mbi tokë. Atëherë bën bilancin e jetës dhe ve veten në provë, ose më mirë edhe pse në ferr, vendos të mbijetojë. Ky është dhe traktati i tij filozofik me jetën.
Po ç’ është jeta? Masa dhe harmonia na mëson Pitagora. E shkuara, e tanishmja dhe e ardhmja thekson Mato, mendimin e këtij matematikani e filozofi të lashtësisë greke dhe me të dhënat që ndeshim nëpër vargje, plotëson boshllëqet historike.
Ky  talent magjik i pajisur me një imagjinatë të fortë krijuese

lexoi libra që ende nuk janë shkruar,
shkeli në vise që ende nuk janë shkelur,
mblodhi frytet e ideve që ende nuk kanë rënë në tokë

dhe bëri siç thotë redaktori Alush Avduli:
- penën parmendë për të lëruar në parcelat e poezisë.

        Me kohë, ndan detit dhe poezisë,  poeti, që për shumë kohë i sekuestruan penën si një armë të paligjshme, na nxjerrë jashtë nga hijet dhe na hap shtigjet që na lidhin me botën. Këtu, /zgje-ron  shpirtin,/fashit dhimbjen/dhe mëshiron ata që luftuan njeriun./
           Agim  Mato, vetëm një klik larg  filozofisë së Parmenidhit, me një lopatëz ëndrre në poezinë e vet, zhvendos errësirën për të shembur distancat dhe pengesat.
           Vargjet e tij të ngarkuara me urimet e kambanave dhe urtësinë e uratave
ndjekin nga pas ekspedita poetësh,
filozofësh,
eksploratorësh, shpikësish,
që me dritën e tyre u ndriçojnë udhën planetëve dhe
kohërave.
 
            Edhe në këtë libër, Mato i jep nurin femëror poezisë, hap gojën e një vajze si sqepin e një zogu, bën plepat fjalamanë të heshtin, fotografon përrenjtë  tek hidhen si kecat gurë mbi gurë, ve në lëvizje peshq të përgjumur e të ngathët, hulumton shpellat kur sipër tij këlthasin  pulëbardhat, ngjit tufa palombarësh prej thellësive dhe rimorkion oqeane. Në poezitë e Matos, dëgjojmë limfën të rrjedhë në drurët si gjaku në venat tona, provojmë erën që është ëmbëlsuar prej luleve, mësojmë se ajri është i virgjër dhe se toka nuk i përket njeriut, por njeriu i përket asaj.
Duke përfunduar, shpreh sigurinë se ky libër do të zerë vend në raftet e bibliotekave dhe do të skedohet pranë emra poetësh të përmendur brenda dhe jashtë kufijve të poezisë sonë.



[1] Ky emërtim vjen nga Aristoteli.