Poezi të pafajshme

POEZI  TË PAFAJSHME 

(Nga librat e kthyera në karton 
nga censura 1969 - 1974)

KESHTJELLA

Ja Rozafa. Gjiri i bardhë i skalitur në hyrje të kështjellës

                                          pikon  qumësht.

Lindnin shekujt, pinin qumësht te ky gji i kohës,

pinin mushtin e lirisë,

që rridhte nga gjëndrat e tokës

dhe rendnin pastaj mes luftërash,

rendnin mes lavdish.

Shekujt tanë luftarakë, të paepur.

Qëllonte që vinin në kështjellë

tërë gjak, gjysmë të vdekur.

Atëhere shtrëngonte musklat atdheu,

shtrydhte gjirin.

Ata çoheshin, kapnin armët

dhe prapë në luftë vinin.

Mure dhe shekuj të rrëzuar.

Mjegull. Midis gurëve

bari i gjelbër i kohës sonë mungullon.

KLUBI I SHOFERËVE

Akoma duhet të jetë ai klub i drunjtë në trafikun

                                                 e ngatërruar

                                        të minierave dhe sharrave,

ai klub i drunjtë

ku frenojnë skodat,

dridhen xhamat prej tyre

dhe një këndez prej llamarine majë çatisë përplas

                                                               krahët

                              duke uruar mirëseardhjen.

Sapo kisha mbrritur. Nga strehët

vareshin krongjijtë

si pikëçuditëse

mbi hutimin tim. Tutje, në ekranin e gjerë të

mjegullave

                                                druvarët kërkonin qiellin

                                                            duke rrëzuar pyjet.

Duhet të jetë ai klub. Dhe  po ata shoferë,

dhe po ai djalosh leshverdhë,

që u ngrit e tha sipër ngurrimit:

            “Kalohet

            dhe Qafa e Djallit kalohet;

            tri herë unë rrëshqita, hungrroi tri herë

                                                            arusha ime

                                                dhe oshëtiu pylli”.

Dhe  mua më duhet të jem prap i ulur në  tavolinat

                                                      e atij klubi,

t’i gjej vetes

diçka

që më ka munguar gjatë këtyre ditëve,

diçka që bëhet e imja vetëm kur jam i rrethuar nga

                                                      zërat e tyre,

nga fytyrat e tyre,

të rrahura nga era e Moravës

të përzhitura nga dëbora e Kukësit,

ku ka vizatuar guximi

qetësinë

para rrëshqitjeve dhe humnerave.

O, po duhet të jetë ai klub

dhe shoferët prap do të mblidhen

duke kapëcyer netët si hendeqet.

JA Ç’MË THA NJË SHOKU IM NË VAUN E DEJËS

Tani që ndodhem larg brigjeve të mia, të dashura,

ndanë kësaj dige vigane të veshur me erë, ku çdo

                                                      mëngjez

thyejmë xhama ngricash,

tani,

më ka marrë malli për qytetin atje poshtë në jug,

për shokët,

direkët e anijeve

dhe rrugët dimërore që kullojnë mjegullat e netëve

drejt mëngjezeve të bardha detare.

Pemët e oborrit tim

i mbaruan të gjitha fletët duke i dërguar për të

                                                     më thirrur.

Po unë do të vi atje i ngarkuar me borën e viseve

                                                      veriore,

duke shkundur supet

në pragun e erërave të ngrohta.

Dhe deti atëherë,

i mbushur me zhurmë dritërash dhe shkumësh,

do të oshëtijë i gëzuar për nder të ardhjes sime.

Sigurisht, do të vij një herë në brigjet e çapkënllëqeve
                                                               të mia,

do të rend dhe një herë

me shokët,

çakërqejf përmes rrugicave të largëta të fëmijërisë.

Do të vij. Vetëm për pak kohë.

Sepse unë s’mund t’i le këto baraka pupuliti

me dritaret e tyre të thjeshta që shumfishojnë diellin,

këto zhurma  që përplasen herë pas here

si zogj nëpër xhama,

s’mund t’i le këto objekte që, sa herë çohesh nga gjumi,

duhet të ruash sytë nga pamja e tyre që bubullinë

                                                           papritur

                                      në ekranin e dritares.

S’mund t’i le. Sepse tani

dua që çdo hap i imi

të jetë një llambë e ndezur në gjerësinë e netëve

                                                      tona.

Mirupafshim!

FESTIVALI

Është dita e fundit e festivalit. Një erë këngësh

                                                     shtyn

dallgët e valleve.

Kështjella ngjan si një anije.

Ku po vemi?

Kemi kaq ditë që po udhëtojmë në detin e pafund

                                         të gjenisë së popullit.

Hapat ngjeshin sheshin e kuvertës.

Ky shesh është bërë prej eshtrash dhe gjaku,

këta mure të veshur me myshk

ruajnë gjer në palcë të kaluarën.

Këta çelësa të rëndë në hajatet e ftohtë

Shumë kohë mundoheshin të kyçnin

hapat e historisë.

Shumë kohë dukej sikur

duart e saj

u mpinë mbi gjunjët e pritjes. Dukej

sikur nuk ecte.

Çapitemi mbi kuvertën

e anijes,

që historia e ka drejtuar përmes ngushticave

                                                të shekujve,

që e ka ankoruar në limanet e aq luftrave,

armët e të cilave i mbart tani në hambarët e saj.

Anija, që s’i kanë bërë gjë gjylet, tani lëkundet nga

                                                        vallet.

Kemi kaq ditë që po udhëtojmë në detin e pafund

                                      të gjenisë së popullit.

VAJZA E DASHURUAR

Ata u takuan përsëri në mes të drurëve të mollëve,

përsëri në mes të degëve

të rënduara

nga çerdhet e lumtura të zogjve,

numëruan rrahjen e minutave të ëmbla të dashurisë

                                         së tyre.

Dhe rrihnin zemrat,

dhe rrihnin minutat

dhe rrihte motorri i traktorit të ndezur në cep të arës.

Frynte një erë dhe sillte kundërmimin e fushave të

                                                                  korra,

frynte një erë dhe sillte në krahët e saj

gjithë atë mbrëmje të ngrohtë, që u mbështillej

drurëve

dhe atyre që ishin nën drurë.

Dhe atë që ishin nën drurë

i thoshin “ shpejt, shpejt” njëri-tjetrit,

disa fjalë,

disa puthje

dhe “shpejt, shpejt”.

Dhe zemrat rrihnin,

dhe minutat rrihnin

dhe motorri rrihte duke thirrur “shpejt,shpejt”

                                    mbi zinxhirët e tij të rëndë.

Po vajzën e kthyer në shtëpi

nuk e zuri gjumi,

nuk e zuri gjumi gjithë natën të përkundur nga

                                                zhurma e traktorit të tij

                                                që kapërcente dritaren.

Dhe e ndjeu: flokët i binin erë mollë,

çarçafi binte erë mollë;

gjithë aroma, me një dritë si të gjelbër nga nata,

                                    erë mollë binte.

LUFTËTARI

Të heshtur, të rëndë,

pranë dhjetëra skulpturash,

kokash të mermerta, 

ulën një shkërnb.

Skulptori u afrua, i ra me çekiç

dhe në fytyrë i ndriti buzëqeshja,

ju kujtua shkëmbi mes erërash dhe stuhish.

Vendosi një shkallë.

Hipi. Filloi nga puna.

Cifla guri binin me zhurmë përposh

dhe vinte ndaj tij,

që nga thellësi e shkëmbit, (thellësi e kohës),

një luftëtar i vrëjtur dhe serioz.

Hapat e tij ndiheshin të qarta

nën ritmin e përditshëm të daltës çak-çik.

Zgjateshin kureshtarë koka mermeri,

Zgjateshin kureshtarë koka allçish.

Dhe një ditë, ashtu i vrëjtur,

si nga një lëvozhgë e gurtë,

doli luftëtari.

Çast solemn. Skulptori u hoq mënjanë.

Si simbol i përjetshëm ngrihej përpara

figura e shqiptarit të ngjeshur me armë.

Dhe pa dashur tha se s’bëri gjë tjetër,

vetëm e zhveshi nga shkëmbi i madh,

se çdo shkëmb, çdo gur i atdheut,

në zemër ka një luftëtar.

FLUTURIMI

Po të guxonit të thoshnit, nëna,

se nuk venit nuse aty ku ju shpinin,

në shpirtin tuaj gjëmonin fjalë të rënda,

siç gjëmojnë ortiqet në lugjet e thella dimrit.

Dhe dimri i zakonit s’reshtëte

duke lëshuar ortiqe

në ditët tuaja dhe në ato që vinin.

Qëndisnit parreshtur pëllumba në punëkryqe,

po prapë ju penguan fluturimin.

Po dimri i egër po shkrin

dhe kanë lulëzuar motrat tona,

pëllumbat e ditëve tuaja të rinisë

hyjnë e dalin pareshtur në dhoma.

Sarandë, 1969

DETI I PLUGIMEVE TE REJA

Brazdat me avuj të ngrohtë pas korrjes

palosen si dallgë nën plug.

Rri e kundroj nga fundi i ngastrës

siç kam kundruar detin tim në jug.

Dhe s’mund të largohem kurrsesi

pa ardhur brazdat gjer te këmbët e mia. . .

Ç’më bëri për vete ky det i ri,

det i plugimeve të reja.

AKUAREL

Dielli u ul në brazdat e dallgëve

si një shpend i artë, i bukur.

Dhe retë si lulkuqe vigane,

kanë mbirë në horizontin e skuqur.

Eja, e dashur, anës së detit

me sytë e mirë si qielli,

si trungje dallgët rrokullisen

dhe çahen, përflakur nga dielli.

Ja, këtu do ngremë qytetin.

Më të blerët se ky s’do të ketë,

mbi të kapshtie portokallesh

dhe radhë brezarësh gjer te retë.

Nga horizonti këputi lulkuqet,

sa muzgu ende s’i ka tharë;

Do vijë një mëngjez dhe këtu do ulet

qyteti ynë në drita i larë.

NË LIMANIN E DITËVE TONA

Në det bëhej luftë.

Joni rrudhte ballin

dhe dallgët suleshin drejt bregut

duke sjellur jehonën e liuftës,

copëra katartesh, pëlhura të gjakosura,

duke përplasur në shkëmbenjtë e kripur

agimet e purpurta.

Fundit të detit, si një muze shekujsh,

i dhuronin, dallgët, objekte të reja.

Ngrinin kokën dhe prapë suleshin drejt
                                         bregut,

dhe prapë sillnin lajme betejash.

Dallgët e shkumëzuara të shpirtrave të tyre

nënave u shkallmonin brinjët.

Prisnin, prisnin me vite

nënat, që nga pritja u thinjën.

Këngët që ngrinin ishin sikur të ndërtonin barka

dhe t’ju vinin djemve pranë.

Çanë këngët përmes stërkalash,

këngët e djemve që ranë.

Çajnë këngët d'he të shtyra nga koha

në limanin e ditëve tona hynë.

Zbresin nga anijet detarët e vjetër,

zbresin me këngët dhe drejt nesh vijnë.

LISAT

...Ecin. Përballë lisat.

Përballë malet pak çaste pas krismave,  pas betejave

me tymin e heshtjes që ngjitet dalëngadalë mbi  kreshta.

Dëgjohen tingujt e ndonjë zileje.

Këmbët e mushkave hapin gropa të vogla zhurme në 
                                                       zallin e natës.

Gjumi rëndon mbi qepallat,  mbi kurmet e raskapitura,

gjumi rëndoi kaq shumë mbi shokun e plagosur,

saqë e mori për gjithnjë

të mbështjellë me dhimbje dhe ëndërra.

Atëhere gërmuan me bajoneta një varr.

Balta ishte e zezë, balta avullonte.

Dy shoqe e futën brenda, i bashkuan gjymtyrët.

Plastaj njëri pas tjetrit kaluan të gjithë.

Të gjithë hodhën nga një grusht dhe të ngjyer me

                        muzgun e mbrëmjes,

të mbrujtur me dashurinë e duarve të ashpra.

I fundit kaloi komandanti,

i fundit komandanti vendosi mbi gjoksin e tij

një boçe lisi

dhe po i fundit komandanti tha:

«Le të mbijë lisi,

Le t’i lëshojë rrënjët thellë

në gjoksin e tij, në zemrën e tij.”

Pa yjet.

Ishin çuditërisht të mëdhenj.

Në çast një këngë e fuqishme sikur e ngriti lart.

U rrënqeth.

Pastaj e rrëmbyen valët e këngës.

Ata janë shumë.

Fytyrat jua kanë përcëlluar luftërat,

shikimin, jua kanë mprehur shënjestrat.

Shumë bien.

Të gjallët luftojnë me pushkë.

Të rënët në zemër të të gjallëve.

Flen ku t’i zejë nata.

Mbështetin kokën mbi një gur

dhe përnjëherë i ze gjumi.

(Nga ana tjetër mibështet kokën e saj vdekja.)

 Shtyjnë me supe dyert e parafytyrimeve

dhe hyjnë në ditët tona.

Enden qyteteve të kaltëra.