Tutje sanalleve të kthyera përmbys

TUTJE SANALLEVE  TË KTHYERA PËRMBYS

E ndrojtur u ul nata e jugut mbi drurët e kaltër dhe

shkëmbinjtë e bardhë,

nata e jugut

me erën e ngrohtë

që mblidhte zërat zogjve, zhurmën e krahëve të

                                                                     lejlekëve,

                                                                        që vinin

                                                               nga Mesdheu.

Mbi kumin e plazhit

qëndronin sanallet

e kthyera përmbys.

Ne i lamë mbrapa.

Ne shkuam tutje mes rrugicave të prillit

atje ku dukej më mirë qyteti i vizatuar lehtë

pas mjegullës së mbrëmjes.

Ishim dy silueta të dridhëshme mbi ujëra, ku vala 
                                                                përhapte jodin

që na mbështillte si aroma e ndjenjave tona.

Nuk flisnim. Xixëllonja e një puthjeje të lehtë na
                                                            ndriçoi fytyrat
kur pamë njeri tjetrin të zenë në faj...
.

Nuk e di pse magjia e asaj mbrëmjeje 
dhe xixëllonja e saj
më ndoqën pas gjithë jetën.

1973-2014

Mbush një grusht me guaska deti

MBUSH NJË GRUSHT ME GUASKA DETI

Mbush një grusht me guaska deti.

Ç’u bënë jetëzat brenda tyre?

Ndiej vetëm tringëllimën boshe tek i trazoj në duar.

Korale të ftohta,

pa vlerë,

që vala i flak orë e çast në breg.

Si Hamleti rri e kundroj

këto kafkëza të vogla,

llogore të braktisura të luftës për ekzistencë.

Dhe sado të lëmuara,

sado fine,

pa atë shkëmbim lëndësh që i lidhte me botën përreth

më ngjajnë tani me skulpturat abstrakte

që vala e kohës i flak në harresë.

Shishja

SHISHJA

Kujt i shkoi ndërmend përpilimi i atij dokumenti

të fshehtë për të shfryrë në atë moshë të njomë

dufin e poshtërimeve? E nënshkruam sipas radhës atë

 statut  të dhimbjes: Mehmet Delvina,

Avni Delvina, Luan Mato dhe në fund, unë, më i vogli

            prej  tyre. Të fshehur aty poshtë,

midis të çarave të shkëmbinjve të Jonit, u betuam se

 nuk do të tradhtonim njeri tjetrin, se nuk do t’i

tradhtonim prindërit tanë që vuanin dënimin

 në Kalanë e Gjirokastrës, se nuk do të tradhtonim

  tapitë e lashta të fisit, bibliotekat me

raftet e rënduara, fletoret e ditarët me kaligrafinë  e

            mahnitshme. Nuk do t’i tradhtonim

tablotë  klasike të të parëve me kornizat e tyre hijerënda.

I mbyllëm të gjitha në shishe, duke pikuar mbi tapën

e saj dyllin e nxehtë për ta izoluar nga uji.         

Midis të çarave karstike të shkëmbinjve,  në mes të

gaforeve e cironkave, lëshuam në  ujëra sekretin tonë

të madh, me shpresën se dallga do ta çonte në të tjera

 vende,  në të tjera kohëra për të dëshmuar fatin

tonë. E duke kaluar  vitet, sa herë frika na çoi te shkëmbinjtë, 

se mos deti na dekonspironte dhe e nxirrte

në breg atë të fshehtë!

Nuk e di në ç’oqeane, bashkë me dallgët, shfryn ende

dufin tonë të dikurshëm ai mesazh i mbyllur në shishe.

Sarandë, 2011

Afërdita

AFËRDITA

Nga erdhe papritur në atë verë të largët të rinisë sonë si

                                                                një hyjni deti?

Ç’ishte kjo drithërimë

që shkaktonte

kalimi yt

dhe vinte në lëvizje elikat e zemrave tona të njoma?

Dy shokë nga ne u zunë se kujt i takonte karfica jote e humbur.

Ne ruheshim të mos shkelnim

formën

që linte trupi yt mbi rërë.

Kujt do t’i përkisje?

Zemra e kujt do të shkonte gjer aty

ku ëndrrat

strehojnë pulëbardhat?

Sa të tjerë do të shkelnin të trishtuar mbrëmjeve duke

dëgjuar

të qeshurën tënde të lumtur?

Deti i së dielës

me trëndafilat e bardhë

të dallgëve.

Ti u hodhe të mblidhje trëndafila dhe harrove të  dilje.

Kaq ditë dhe kaq netë pa ty,

sikur na vodhën papritur

statujën e Afërditës.

Ç’u bënë gjurmët e hapave të tu

që na tregonin të fshehtat e rrugëve të largëta?

Mërmërima e detit

mos ishte zëri yt që vinte i lodhur nga thellësitë

dhe thoshte: “jam këtu,

                         jam këtu,

                         jam këtu”...?

Dhe pamë peshkatarët të sillnin kurmin tënd

mbështjellë me një pëlhurë vele

sikur të sillnin direkun e thyer të lumturive tona.

           

Dhe vetëm atëherë e besuam se nuk ishe prej eteri,

nuk ishe prej shkume

apo drite

po njeri prej mishi

që duheshe qarë.

Atëherë dhimbjen për ty si një bukë të hidhur

e ndamë

dhe pushuam së qenuri rivalë.

Po ti nga erdhe papritur në atë verë të largët të rinisë 
                                                                   sonë?

Varrimi i kapedanit

VARRIMI I KAPEDANIT

Mbi supet e detarëve

hepohet arkivoli i kapedanit plak

si një maune që vozit drejt limanit të saj të fundit.

Një maune që vozit

sipër jetës,

sipër dashurisë,

sipër viteve.

Lundër jete –

tek kalon  pranë meje shoh hambarin tënd

të mbushur plotpërplot me pasurinë që të afërmve u lë

      trashëgim:

shufra ari safi të vetëmohimit,

diamantet e besnikërisë

dhe gurët e çmuar të urtësisë.

Stuhitë i braktisën çerdhet e ngritura në velat e tua.

Po tani?

Kush do t’i vërtitë tallazet para teje

që të dëgjosh vikamat e heronjve,

gazin e përleshjeve

dhe përplasjen e pafund të elementeve?

Para teje – limanvarreza e zymtë.

Me sa zor i çan tani ujërat e hidhura të dhimbjes,

sa vështirë e ke të kalosh në ngushtica dënesash

dhe të lëshosh në thellësitë e harrimit

dy spirancat e tua,

atë të ditëlindjes

dhe të ditëvdekjes.

Lamtumirë, kapedan!

Kur t’u hipim anijeve

do t’u biem sirenave për ty,

do t’u biem stuhive,

viteve që të të thërresin

dhe atëherë do të kallmojnë spirancat e tua

dhe velat e tua do të zbardhëllojnë

horizonteve detare.

Piktori

PIKTORI

 

Eja, më tha shoku im piktor,

ç‘pret,

nuk i dëgjon zërat e fëmijëve të mbledhur rrotull

                 pranverës  së sapoardhur?

Nuk e ndjen 

oshëtimën e saj të heshtur,

bubullimat e saj të kaltëra, ç’pret?

Ngriti kavaletin,

hapi akuarelet dhe nga peneli rrëshqiti drita e diellit;

ranë mbi letër drurët,

shkëmbinjtë e detit, anijet

dhe më tej qyteti i bardhë me të gjitha dritaret e tij.

Një lëvizje, dy

dhe ja,

pulëbardha rrahu krahët.

Fshap, fshap. Dhe pranvera çapitej me këmbët e saj të

                                                                         gjelbra,

duke u bërë thirrje sythave

e ata i përgjigjeshin,

dilnin gjithë frushullimë,

sa herë që piktori i prekte me penelin e tij.

Shoku im ishte në ethe.

Nuk e dëgjon, thoshte, si u ngjir prilli duke na thirrur?

I dridhej peneli.

Ndoshta nga kjo ishin aq të tronditur drurët,

aq të tronditur shkëmbinjtë dhe anijet.

Ndoshta nga kjo u shfaq qyteti si një mirazh i ngritur

                                                                  mbi ujëra,

si një mirazh i hollë, i hollë

që mjaftonte vetëm një erë e lehtë

e ta zhdukte papritur nga sytë tanë.

Pastaj shoku im mbaroi.

Ne s’folëm.

Qëndruam ashtu duke dëgjuar dihatjen e asaj paraditeje

      prilli,

duke duartrokitur në heshtje pranverën.

Saranda

 

SARANDA

Kam vënë në provë dashurinë për ty

dhe jam mundur nga mungesa jote.

Si ta duroja mallin

që më gërryente si acid?

Vetëm portokalli i dashurisë sate

ndriçonte dhe ngrohte për mua

dhomat e hoteleve të largëta.

Dhe hotelet,

duke këputur ballamarët e rrugëve,

shndërroheshin netëve në anije

për të më sjellë në gjysmëhënën e trupit tënd

të mbështjellë me vellon e bardhë të netëve jonike,

me jodin dhe parfumin e leshterikëve.

Dëgjoja pulëbardhat të më thërrisnin,

dëgjoja të fshehtat e humbëtirës së largët detare

të më joshnin për aventura.

Ishuj piratësh, Kolombë Indish të pazbuluara të

                                                fëmijërisë  sime!

Varrezë e largësive e fshehur në guvat e nëndetit

si një shishe e vulosur që mban brënda

pergamenin e udhëtimeve  që nuk i bëra!

Në netët e vetmuara u zija vendin statujave mbi muret

antike të buzedetit, i  shastisur 

nga rrokullisja e trungjeve të mëdha të dallgëve,

dhe poterja e elementeve karrikonte tërë qenien time.

E desha sa s’ka më detin tënd

të thellë e të tejdukshëm

si një qiell i lëngëzuar,

limanin tënd ku ende lëkunden direkët e ëndrrave të

                                                         mia fëmijërore.

Nuk ishin për mua dhomat e hoteleve të largëta.

Oktapodi

OKTAPODI

Dal të mbush mushkëritë me drithërimën e mëngjeseve

 detare.

Dielli që lind e bën detin të xixëllijë me ca drita fosforeshente.

S’mund ta shoh gjatë.

U afrohem shkëmbinjve ku sytë e mprehtë

të djelmoshave përgjojnë oktapodin

që largohet me të shpejtë,

duke lëshuar mellanin në ujë për të humbur gjurmët.

Djelmoshat kridhen dhe nis dyluftimi plot rreziqe.

Shoh të tetë këmbët e përbindëshit që ngulin venduzat

në shpatullat e tyre

dhe u mbështillen rreth qafës si litarë.

Shoh detin që shkumëzon nga përpjekja,

rrëzimin, përplasjen e krahëve

dhe duart si ganxha që shqisin nga trupi oktapodin

si të shqisin rrënjët e një boçke nga dheu.

Pastaj e përplasin pareshtur në shkëmb gjersa jep shpirt.

Poezi të pafajshme

POEZI  TË PAFAJSHME 

(Nga librat e kthyera në karton 
nga censura 1969 - 1974)

KESHTJELLA

Ja Rozafa. Gjiri i bardhë i skalitur në hyrje të kështjellës

                                          pikon  qumësht.

Lindnin shekujt, pinin qumësht te ky gji i kohës,

pinin mushtin e lirisë,

që rridhte nga gjëndrat e tokës

dhe rendnin pastaj mes luftërash,

rendnin mes lavdish.

Shekujt tanë luftarakë, të paepur.

Qëllonte që vinin në kështjellë

tërë gjak, gjysmë të vdekur.

Atëhere shtrëngonte musklat atdheu,

shtrydhte gjirin.

Ata çoheshin, kapnin armët

dhe prapë në luftë vinin.

Mure dhe shekuj të rrëzuar.

Mjegull. Midis gurëve

bari i gjelbër i kohës sonë mungullon.

KLUBI I SHOFERËVE

Akoma duhet të jetë ai klub i drunjtë në trafikun

                                                 e ngatërruar

                                        të minierave dhe sharrave,

ai klub i drunjtë

ku frenojnë skodat,

dridhen xhamat prej tyre

dhe një këndez prej llamarine majë çatisë përplas

                                                               krahët

                              duke uruar mirëseardhjen.

Sapo kisha mbrritur. Nga strehët

vareshin krongjijtë

si pikëçuditëse

mbi hutimin tim. Tutje, në ekranin e gjerë të

mjegullave

                                                druvarët kërkonin qiellin

                                                            duke rrëzuar pyjet.

Duhet të jetë ai klub. Dhe  po ata shoferë,

dhe po ai djalosh leshverdhë,

që u ngrit e tha sipër ngurrimit:

            “Kalohet

            dhe Qafa e Djallit kalohet;

            tri herë unë rrëshqita, hungrroi tri herë

                                                            arusha ime

                                                dhe oshëtiu pylli”.

Dhe  mua më duhet të jem prap i ulur në  tavolinat

                                                      e atij klubi,

t’i gjej vetes

diçka

që më ka munguar gjatë këtyre ditëve,

diçka që bëhet e imja vetëm kur jam i rrethuar nga

                                                      zërat e tyre,

nga fytyrat e tyre,

të rrahura nga era e Moravës

të përzhitura nga dëbora e Kukësit,

ku ka vizatuar guximi

qetësinë

para rrëshqitjeve dhe humnerave.

O, po duhet të jetë ai klub

dhe shoferët prap do të mblidhen

duke kapëcyer netët si hendeqet.

JA Ç’MË THA NJË SHOKU IM NË VAUN E DEJËS

Tani që ndodhem larg brigjeve të mia, të dashura,

ndanë kësaj dige vigane të veshur me erë, ku çdo

                                                      mëngjez

thyejmë xhama ngricash,

tani,

më ka marrë malli për qytetin atje poshtë në jug,

për shokët,

direkët e anijeve

dhe rrugët dimërore që kullojnë mjegullat e netëve

drejt mëngjezeve të bardha detare.

Pemët e oborrit tim

i mbaruan të gjitha fletët duke i dërguar për të

                                                     më thirrur.

Po unë do të vi atje i ngarkuar me borën e viseve

                                                      veriore,

duke shkundur supet

në pragun e erërave të ngrohta.

Dhe deti atëherë,

i mbushur me zhurmë dritërash dhe shkumësh,

do të oshëtijë i gëzuar për nder të ardhjes sime.

Sigurisht, do të vij një herë në brigjet e çapkënllëqeve
                                                               të mia,

do të rend dhe një herë

me shokët,

çakërqejf përmes rrugicave të largëta të fëmijërisë.

Do të vij. Vetëm për pak kohë.

Sepse unë s’mund t’i le këto baraka pupuliti

me dritaret e tyre të thjeshta që shumfishojnë diellin,

këto zhurma  që përplasen herë pas here

si zogj nëpër xhama,

s’mund t’i le këto objekte që, sa herë çohesh nga gjumi,

duhet të ruash sytë nga pamja e tyre që bubullinë

                                                           papritur

                                      në ekranin e dritares.

S’mund t’i le. Sepse tani

dua që çdo hap i imi

të jetë një llambë e ndezur në gjerësinë e netëve

                                                      tona.

Mirupafshim!

FESTIVALI

Është dita e fundit e festivalit. Një erë këngësh

                                                     shtyn

dallgët e valleve.

Kështjella ngjan si një anije.

Ku po vemi?

Kemi kaq ditë që po udhëtojmë në detin e pafund

                                         të gjenisë së popullit.

Hapat ngjeshin sheshin e kuvertës.

Ky shesh është bërë prej eshtrash dhe gjaku,

këta mure të veshur me myshk

ruajnë gjer në palcë të kaluarën.

Këta çelësa të rëndë në hajatet e ftohtë

Shumë kohë mundoheshin të kyçnin

hapat e historisë.

Shumë kohë dukej sikur

duart e saj

u mpinë mbi gjunjët e pritjes. Dukej

sikur nuk ecte.

Çapitemi mbi kuvertën

e anijes,

që historia e ka drejtuar përmes ngushticave

                                                të shekujve,

që e ka ankoruar në limanet e aq luftrave,

armët e të cilave i mbart tani në hambarët e saj.

Anija, që s’i kanë bërë gjë gjylet, tani lëkundet nga

                                                        vallet.

Kemi kaq ditë që po udhëtojmë në detin e pafund

                                      të gjenisë së popullit.

VAJZA E DASHURUAR

Ata u takuan përsëri në mes të drurëve të mollëve,

përsëri në mes të degëve

të rënduara

nga çerdhet e lumtura të zogjve,

numëruan rrahjen e minutave të ëmbla të dashurisë

                                         së tyre.

Dhe rrihnin zemrat,

dhe rrihnin minutat

dhe rrihte motorri i traktorit të ndezur në cep të arës.

Frynte një erë dhe sillte kundërmimin e fushave të

                                                                  korra,

frynte një erë dhe sillte në krahët e saj

gjithë atë mbrëmje të ngrohtë, që u mbështillej

drurëve

dhe atyre që ishin nën drurë.

Dhe atë që ishin nën drurë

i thoshin “ shpejt, shpejt” njëri-tjetrit,

disa fjalë,

disa puthje

dhe “shpejt, shpejt”.

Dhe zemrat rrihnin,

dhe minutat rrihnin

dhe motorri rrihte duke thirrur “shpejt,shpejt”

                                    mbi zinxhirët e tij të rëndë.

Po vajzën e kthyer në shtëpi

nuk e zuri gjumi,

nuk e zuri gjumi gjithë natën të përkundur nga

                                                zhurma e traktorit të tij

                                                që kapërcente dritaren.

Dhe e ndjeu: flokët i binin erë mollë,

çarçafi binte erë mollë;

gjithë aroma, me një dritë si të gjelbër nga nata,

                                    erë mollë binte.