FUNDO

FUNDO

JON

Një hap më tej fillon gjithësia. Pranë meje - palombarë që

                                                             ngjiten në qiell,

astronautë që cekin fundin e oqeaneve.

Një botë fanepsjesh më rrethon.

Ç’ rrinte e fjetur brenda meje për vite me radhë

çfryn papritur llavën e miteve të përgjumura dhe vërshon

rrugëve të një Butrinti që shullëhet në zgrip të hapësirave.

Kuaj lumenjsh gremisen nëpër kaskada.

I dal Noes përpara dhe marr në dorëzim listën me të gjitha

          speciet e tokës që mbarti në arkën e tij. 

Përmbytja zmbrapset.

Toka që kërkonte është tek unë. Faret,

me një dritë radiumi ma bëjnë me shenjë si sinjalet e një

 piste aeroporti në mes të natës.

Një hap më tej është gjithësia. Këtu, pranë meje,

valët nxjerrin në breg statuja. Të mos kesh mendjen,

gremiset një kapitel drite dhe tingujt vagnerianë,

nga tendosja e telave të hapësirës, jehojnë thellë

                                                                   zbrazëtive. 

Mbështetem mbi një mur resh që të mos vithisem.

Vë veshin dhe dëgjoj zërin e Thamosit që oshëtin nga

  anijet

dhe lajmëron se Pani i Madh vdiq.

Drithërima e liqenit Pelod atje pranë,

me një simfoni të qarash, ndihet nga bregu tjetër.

Kush jam unë? Si më braktisën kështu perënditë pagane

dhe më lanë të vetëm në mes të sirenave që fillojnë të

                                                                   mbushin

radhët e koreve jonike të polifonisë ?

Një botë fanepsjesh më rrethon.

2012

PRES TË IKI NGA KY TRUP

Pres të iki nga ky trup. Nuk mund të banoj më

në këtë karakatinë të djegur nga ëndrrat e harruara ndezur

        netëve të vetmuara,

nga zjarret që kaq herë e përpinë

e gati e shkrumbuan të tërin.

Kaq herë e kam lënë të lëngojë këtë trup

në pritje natë e ditë në zgrip të kohërave, buzë galaktikave, 

nën ciatjet shurdhuese të yjeve.

Nuk mund të rri më të gërmoj

në këto qytete të groposura  kujtimesh,

ku era shtyn pelenat e poezive të vdekura, 

se mos gjej në togjet e mbeturinave,

një përkëdhelje të humbur, guackën nga doli Afërdita

dhe poçin e një  dritëze të shuar nga stuhitë.

Ç’u bë u bë në këtë jetë. Tani jam një lypës,

që u shtrin dorën proverbave. Ndoshta

ato do të më falin për pak kohë password-in magjik për të

                                          hapur

                   Sezamin e bukurive

që vetë nuk i mbërrita dot.

Në mos sot, nesër, do ta le këtë trup. 

E kot është

të rri brënda këtyre eshtrave,

të  kalcifikuara nga vitet, nga pritja

dhe hungërimat e censorëve të dikurshëm.

LLOGARA

Mjegullat flenë ditën në fund të Jonit, pranë anijeve antike

 të mbytura, në Gràmata.

Tufa-tufa, të verbëra, pa zhurmë dalin netëve

 për të ngjitur Qafën e Llogarasë

dhe mërzejnë në pyjet e pafund të pishave. Mbajnë ende

një erë thellësirash, algash dhe kullosin nëpër gremina

kuturu. Ngjeshen para veturës tënde dhe fenerët e verdhë

nuk e çajnë dot asnjë metër verbërinë e tyre.

Pisha të larta e të drejta si tempuj të hirtë. Asnjë hap

s’mund të hedhësh sepse nuk dihet në ç’epokë bie.

Nuk gjen dot portën e asnjë ylli për të trokitur.

Ti e humb durimin. “A ka njeri këtu?” –

dëgjon veten të flasë. Sheh dritën e një feneri që afrohet

dhe kujdestarin e fshatit turistik alpin që vjen të të marrë.

E nëse ende je i acaruar dhe kërkon një krevat pa mjegull,

ai ta bën me shenjë të heshtësh se mos zgjuan perënditë

dhe të thotë në vesh:

” Edhe ato, në një kabinë me mjegull flenë.”

Afër mëngjesit, mjegullat, zbresin sërish në Gràmata

dhe lëshojnë vezët e tyre në fund të Jonit,

si margaritarë në mes lëndinave të koraleve.

SUBTROPIKALE

Mos fantazo më kot për krokodilë,

po ndonjë nepërke duhet t’i ruhesh.

Këtu pylli i errët e i dendur është një makth  pa fund.

Po të ngresh zërin, një mori cinxujsh zhaurrijnë

dhe bëjnë bolori gjithë gjiun me ullishtat, plazhet dhe

            molin që zgjatet tej.

Mos provo të shuash kureshtjen,

mos thuaj se nuk je paralajmëruar për rreziqet

nëse do të ecësh mespërmes pyllit.

Mos u fut në oborrin e madh të një fabrike të braktisur.

Të gjitha ngrehinat, të gjitha sallat i kanë përshtatur

 për strehim gjallesat dhe rrjetat e

merimangave kanë vendosur kufijtë e zotërimeve,

të gatshme për të  dhënë alarmin

si në një sistem survejimi elektronik.

Atëhere përpiqu të vesh në lëvizje duart

për të mënjanuar lianet sipër teje

po deshe të orientohesh i zhytur thellë në këtë humnerë

                        të gjelbër.

Ke aq mend sa t’u shmangesh keqkuptimeve.

Mirë bën që vendos të ndjekësh  rrjedhën e një burimi

 të të tregojë udhën.

Po nuk është faji yt kur sheh se edhe ai

humbet  i tëri në një tunel bimësie subtropikale.

Mos klith ashtu i rrethuar nga gjarpërinjtë e ujit.

Të thashë, hiqi nga mëndja krokodilët,

për t’iu ruajtur sulmit të tyre si shushunjëzat.

Ec, ec. Më në fund do të arrish tek depot ushtarake

 të nxjerra në ankand.

Një erë e rëndë vajrash e armatimesh dhe hiri i zjarreve

 të kontrabandistëve

do të bëjnë ta kuptosh pse bimësia e harlisur

nuk guxon të të shoqërojë më tej.

Peripecitë tani kanë mbaruar. Pas bunkerëve

të mëdhenj fillojnë plazhet, shezlongët, çadrat, restorantet 

dhe zallamahia njerëzore e shumngjyrëshme

që endet pranë teje me rroba banjoje.

Nëse në mbarim të ditës do të ecësh mbi molin e vjetër

të kapësh diellin si një galerë me vela të kuqërremta,

 mos u tremb

nga tufat e pulëbardhave që ngrihen me frushullimë para

 teje.

Bëj edhe një hap më tej nëse ke dëshirë që edhe vetë 

të shndërrohesh në një statujë të këtij perëndimi.

Po nata subtropikale e Bunecit është një mister

që ende nuk e kam  jetuar.

 ERDHE VONË, HYJNIA IME

Erdhe vonë, hyjnia ime. Nga pritja e gjatë

kaq herë e modelova shtatoren tënde.

Që në fëmijëri, gërvishtja në kujtesë

skena primitive

si  skenat e gjuetisë

në artin prehistorik të shpellave.

Kur m’u forcuan kërcinjtë

fillova të shkelja  këmbëzbathur

si një eremit nëpër gjiret e fshehta të detit

dhe të prisja të vije si një Afërditë e ngjizur nga   
                                                                    dallgët.

Ishe e fshehur pas çdo gjallese

që këlthiste në vijën e largët të horizontit,

pas çdo sinjali që më jepte një yll që binte,

pas çdo dritareje që hapej.

Çdo shtjellë ere

më mbështillej si përqafimi yt i padukshëm

dhe Ylli i  Jugut  më bënte roje netëve 

se mos

shkalloja.

Atëherë, me një furçë më vunë të zografisja

muret e zvetënuara të një epoke. Kisha frikë

ta thoshja emrin tënd. Zbrisja në Butrint dhe fshehurazi,

dilja të të prisja në portën Skea

nga patën hyrë dikur  udhëtarët homerikë.

Ulesha në shkallaret e teatrit të lashtë

se mos kapja rastësish jehonën e zërit tënd

në mes të ofshamave të tragjedive.  

Shtrihesha në qelat nëntokësore të dyzetë shenjtorëve,

larg të tjerëve, të lëpija plagët që më shkaktonte pritja jote.

Erdhe vonë, hyjnia ime dhe m’u desh kaq herë

të të modeloja, si në një studio ADN-je

dhe m’u desh kaq herë të urtësoja zjarrminë 

që më kapllonte.

Erdhe e rrethuar me një luzmë drite atëherë kur bëhesha

 gati të fikja shpresat,

dhe si një amazonë e rreptë më ringjalle,

me shoqërueset e tua të përjetshme:

poezinë në një krah dhe dashurinë në anën tjetër.

2012

PËR Ç’UDHËTIME GATITEN ANIJET?

Ndiej një padurim të turbullt. Nuk e di përse shqetësohem,

nuk e di pse ky trishtim i qelqët më mbështjell të tërin.

(Di vetëm se më pëlqen, se ndihem mirë me të.)

Vërtet, përse sa herë që vjen pranvera,

sa herë që bari vesh mishin e dheut të ftohur nga erërat,

përse sa herë që mbi det nguten kopetë e yjeve

në shtegëtim

zemrën time e shkundullojnë frushullimat e një alarmi

 kozmik?

Jam biri i brigjeve të gjelbra, biri i rërës dhe i detit.

Fytyrën time nuk mund ta ndash kurrsesi

nga buzëqeshja e portokalleve, nga trungjet e menduara të

 ullinjve.

E kam harruar fare ditëlindjen siç ka harruar deti të tijën.

Nuk e di sa vjeç jam. Nuk e di

prej sa kohësh e kam pirë këtë dritë të kaltër

që  rrjedh sipër këtij dheu të gurtë.

Kam përshtypjen se u mblodhën aromat e tokës,

gjithë dritat, gjithë rënkimet e detit,

meditimet e ullinjve

dhe më krijuan mua.

Kam përshtypjen se jam çdo gjë

mbi këtë dhè që rrahin valët.

Ç’është që më turbullon? Pse qenia ime rri me veshët e

ngrehura për të kapur sinjalet që shkëmbejnë xixëllonjat

                        me faret e largëta?

Ç’sekrete lundrojnë në ajër bashkë me pjalmin e luleve?

Cili Euklid u jep mësime gjeometrie zogjve të sapolindur

që stërvitin krahët për përballimin e hapësirave të reja?

Për ç’udhëtime të panjohura gatiten anijet?

Në zemrën time dynden mjegullat e një rrëmeti të bardhë.

Sarandë,  1969-2012

SHILLA DHE KARIBDA

“Hapini radiot - thoshnin nën zë të pakënaqurit -   

rrëshqisni sintonitë e tyre si mbi xhama qiellorë,

të thyera nga grindja e ideologjive.

Tani një luftë e padukshme zhvillohet në eter,

me antena,

me valë elektromanjetike,

me radarë.

Çdo centimetër kub ajër që thithni mbushet me fjalime,

histeri, nota proteste, paralajmërime, 

kërcënime. Çdo centimetër kub ajër

mbushet me mijëra llogore,

aq sa nuk ka më vijë fronti.

Nuk e ndieni si është trashur ajri prej tyre?”

Mbi kokat tona shqyenin njëra tjetrën ideologjitë.

Të vetërrethuar

ishim

përballë gjithësisë.

Kinemaja  dimërore

si një arenë teatrosh antikë,

pasditeve mbushej cit më cit

me ithtarë të eksituar

që ndiqnin “proceset e grupeve armiqësore”.

Në rresht ose

një nga një i nxirrnin në arenë dhe turma oshëtinte:

“Në litar, në litar!”

dhe autoparlantet sa një bojë njeriu atje jashtë,

shumfishonin jehonën : “Në litar, në litar!”

Jepeshin pretenca e vendime dënimesh nën duartrokitje,

fajësoheshin  mediat e huaja,

orientimi i antenave

dhe urdhërohej heqja e tyre nga tarracat.

Gjithë natën autoparlantët

rrufisnin të përgjumur  errësirat

qiellore,

derisa membranat e tyre,

të nesërmen,

imitonin bubullimat

dhe fillonin të dridhnin

ajrin me zë të ngjirur për sukseset në aksionet vullnetare

të së dielës.

Lëviznim sintonitë, shkelnim “grup - grup”

mbi copra xhamash qiellorë

dhe dëgjonim të çuditur Radio Tiranën,

midis Shillës dhe Karribdës së luftës së ftohtë,

që kuiste edhe ajo

 në të gjitha gjuhët e botës.

Artikujbërës, përkthyes të stërvitur, glorifikonin parajsën

e “Kështjellës së Pamposhtur të Adriatikut” 

dhe shkonin të ushqeheshin

me dietën e varfër të një doktrine 

që po jepte shpirt.

Tej demagogjive, duke mbajtur frymën pezull,

dallonim motoskafët që tërhiqnin pas trupat pa jetë

të moshatarëve tanë,

të bërë shoshë nga plumbat,  

ndërsa egërsirat e nëndetit, të ndezura nga gjaku,

i ndiqnin deri te bankinat.

Ndëshkoheshin komandantët e radhës në kufi

dhe shpeshtoheshin alarmet. Në mesnatë

na çonin nga gjumi për të zënë në kohë

rajonin e mbrojtjes dhe  shkonim të gdhinim  netët e zborit

nëpër barkun e gjarpërinjtë të transheve deri te kokat

e tyre prej bunkerësh.

Atje, në mes të humbëtirave,

të rrethuar nga  cinxuj të shushatur yjesh që shqyenin sytë,

të rrethuar nga shamataja e parreshtur e dallgëve,  

të rrethuar nga një harrim kozmik  në vetminë pa kuptim

të netëve,

me kundragaz në kokë, si jashtëtokësorë,

shpenzonim durimin e pritjes, me vështrimin e ngulitur

nga deti,

se mos shfaqeshin luftanijet  e huaja,

me dritat e shuara

në portat e qytetit.

Atëhere lufta e ftohtë,

na kishte ftohur

vetveten, si qirinjtë.

Të vetëm, atëherë,

si në një karrotrec,

atdheun

rimorkionim në udhëkryq.

SOCREALIZMI

Nuk guxova të bëhem disident. Si të tjerët

u bija edhe unë tam tameve,

hymnizoja edhe unë

bukuritë e jetës së re që gjoja po lindëte, njeriun e ri

dhe thoshja me vete duke psherëtirë:

 ”Ah, sikur të

                        ndodhte vërtetë kështu!”

Me kujdes zgjidhja lajtmotivet, censuroja vetveten

për të mos shkelur në dërrasë të kalbur

dhe u zija frymën ironive që më qepeshin në  buzë.

Atëherë ngrica plenumesh na ftohnin eshtrat

dhe shokët tanë

përfundonin psikiatrive. Ishte koha

kur  futnin në vrimë të gjëlpërës metaforat,

kur shfrynin krahasimet si tullumbacet,

kur vinin ustallarë të shqepnin alegoritë

dhe vendosnin kamera të fshehta në tavanet

e ëndrrave tona.

Më flakën nga radhët edhe mua. Me librat e mi

më qëllonin

si me gurë prapa shpine,

edhe  pse ison më patën vënë të mbaja.

Heshta si bilbili në degë, kur pylli i poetëve

 oshëtinte.

I lehtësuar u ndjeva nga kori i hosanave,

po disident s’u bëra kurrë.

2012

ZHURMUESIT TELEVIZIVË

Qytetin e rrethonin  nga të gjitha anët zhurmuesit

                                                                       televizivë

                   dhe mbushnin me fasha të zeza ekranet

si dërrasat që dikur gozhdonin portat e shtëpive,

për të izoluar të sëmurët

nga epidemia e murtajës.

Kur arrestuan

mjeshtrin e riparimit të televizorëve,

më kot e kthyen përmbys shtëpinë  për të gjetur

 radiot

trasmetuese  që informatorët këmbëngulnin se ai        

 kishte,

më kot i çirreshin hetuesit të tregonte agjenturat e

                                                               huaja,

emrat, vendet, kodet, sekretet e nxjerra. Të vetmet

prova të “paligjëshme”

për pushtetin ishin

tranzistorët e kanaçet që përgatiste për marrjen e

                                    kanaleve të  huaja televizive,

të porositura

enkas nga miqtë, që të shpëtonin nga ata zhurmues.

Ndërsa ata  rregullonin antenat e fshehura poshtë

                                                               çative,

 në kërkim të një fjale të lirë,

duke ndjekur me shqetësim të rejat e botës,

të rinj dëgjonin Hit Parade

dhe flisnin nën zë për lirinë që u mungonte,

për basetat e mëdha, për flokët e gjata,

pa arritur ende

tek liria që aspironin më të guximëshmit.

Po kush i shpiku ato bubuzhina  zhurmuesish

që zhuzhurisnin dhe mundoheshin

të vinin në karantinë ajrin që na rrethonte?

PËRPLASEM ME HIJET

Përplasem me hijet.

Ha goditjet e tyre në errësirë.

Një vorbull e padukëshme ngjarjesh, personazhesh 

ngrihet rrotull meje si  sekuencat e përshpejtuara 

të një kinemaje

                        bardhë e zi, pa zë. 

Vijnë e ikin me ngut si vrapi i rrëmbyer i hijeve mbi lumë,

shushurijnë si luzmë e shurdhët bletësh. Një masë e zezë 

afrohet dhe goditja është e fortë,

e  pamëshirshme.

Nuk e di me ç’ajzberg kërcënues ngjarjesh jam ndeshur. 

Jam në mes të simplegadeve. Dëgjoj zhurmën e mbytur 

nën ujë të shkëmbinjve që po mbyllen për të më kapur në

 rrezen e tyre. Bëj të iki,

të arratisem nga kjo varrezë gjigante e historisë ku kam

      rënë.

Asnjë shkallë drite

për t’u ngjitur lartë, asnjë parmak ku të mbahem.

Dëgjoj të më thërrasin për

ndihmë dhe shkoj kuturu.

Shkel si mbi rrashta dinosaurësh

që shkërrmoqen  duke u rrafshuar

dhe ngelet vetëm hiri i tyre.

Dalloj gjurmët e Dante Aligierit para meje dhe drita

 shfaqet  pak e nga pak

si në daljen e një tuneli.

Vorbulla largohet,

dal pa kuptuar jashtë epiqendrës së saj

 dhe atëherë nis të ulërij,

rend me një dëshirë të çmëndur të hyj sërish

tek ajo masë që tretet në hapësirë si një haluçinacion.

2012

 

MIQTË

Dy ditë me radhë na nxorrën nga klasat duke stërvitur

brohorimat dhe duartrokitjet tona për pritjen e “Hrushovit

                        të madh”. Në qiell

shihnim avionë të vegjël që kalonin mbi kokat tona

dhe shkonin të spërkatnin me helme  monumentet e 

Butrintit për të ngordhur gjarpërinjtë.

Më vonë (kur kishte ikur),

nëpër kafenetë e qytetit bregdetar flitej në konfidencë 

për një lloj gjarpri që e kish pickuar në tru

atje në skenën e teatrin antik

dhe në vend të monumenteve,

shihte periskopë nëndetësesh rreth e rrotull.

Shqyem sytë kur na përqafoi me radhë

mësuesja jonë e rusishtes

dhe në ikje, pamë të shterrej drita që e rrethonte.

Asnjë luftanije ruse nuk shkeli më në portin tonë të

vogël dhe ne nuk shkëmbenim më

me marinarët guackat, fiqtë e detit dhe portokallet me

                        konservat e tyre të mishit.

 Nuk do të  zhyteshim më si foka

pranë skafeve të mëdha të  çelikta,

që mbanin një  erë të fortë katrani.

Kur erdhën kinezët,

dhjetë e nga dhjetë, njëzet e nga njëzet,

të tërë në rresht si tufa pinguinësh të shushatur,

nuk na e mbushnin më syrin,

me fytyrat e tyre prej alienësh,

dhe pyesnim:

nga ç’planet kishin zbritur,

ku i fshihnin anijet e tyre kozmike?

MARIE TUCI

Si i shkalluar, për ditë të tëra, 

përsëritja emrin tënd

“Marie, Marie!”[1] për t’u çliruar 

nga makthi që më kapi

kur dëgjova për  bukurinë që ta shqyen bishat me  thonj

 nëpër qelira,

kur dëgjova të betoheshin me ironi se po të  bënin

                        shenjtore me duart e tyre.

E makthi po më shtohej, po më shtohej, Marie.

Ata shpikën lloj lloj torturash

dhe i vunë në provë tek

 dëlirësia e pafajësia jote.

E si u lodhën së pyeturi, si e humbën durimin,

të plandosën lakuriq në dysheme

brenda një thesi të madh prej lini, me grykën e lidhur,

në shoqërinë e një maceje të uritur të burgut.

Si i shkalluar dëgjoj edhe unë tani

ulërimën e bishave: “Do të të shenjtërojmë, do të të

shenjtërojmë.”

e dup-dup me shkopinj, trupit tënd (trupit tim)

e dup-dup frustohet macja, rrëshqet e tmerruar mbi ne

me mjaullimën therëse deri në kupë të qiellës,

e na mbush me çikatriçe trupin dhe fytyrat

deri sa na bie të fikët, edhe më kot ulërijnë bishat:

“Do t’u shenjtërojmë,  do t’u shenjtërojmë!”

e dup-dup shkopinjtë që nuk i ndiejmë.

Dhe s’u përmendëm as nga kovat me ujë mbi thesin

e çarë, as nga të gajasurat,

as nga shpotitë

e  atyre që shkuan ta festonin në mejhane, duke  larë

                                                                     duart.

Jam i pushtuar ende nga makthi i kësaj dite, Marie,

i shtrirë përkrah teje dhe kafshëzës së gjorë. Dhe rastësisht 

mbijetova, ndoshta për të dëshmuar, ndoshta për të bërë 

copë e çikë ateizmin tim të dikurshëm.

Për të bërë copë e çikë mosbesimin tim

gjersa të shpalla Perëndinë time, Marie,

altarin tim,

ikonën time të vuajtjeve, Virgjëresha ime.

NËN HIJEN E AKROKERAUNEVE

Nuk kam bredhur nëpër botë për të kërkuar  shpirtin e 

                      humbur

si një Harold. Më ka mjaftuar ky atdhe ku rroj

edhe atëherë kur perënditë e rreme

e kapnin për fyti këngën time

dhe e përplasnin në harrim.

Nuk e shkova ndërmend arratinë nga ky atdhe

prej guri, prej deti, prej telash me gjemba

edhe atëherë kur këto do të bëheshin

vuajtjet e mia, burgimi im.

  

Nuk doja të ikte Bilal Xhaferi.

Qava kur më la në duar sokëllimën e shpirtit

me jehonën që oshëtiu gjer

në Amerikën e  largët

dhe përjetë e humba zërin e tij prej laureshe.

Pse iku Kadareja nuk e kuptova kurrë.

  

Lëndohem kur shoh se përditë bjeret atdheu.

Përditë pakësohet e pakësohet, pa e ndier,

edhe  pse të tjerë përpiqen

ta mbushim zbrazësirën sadopak.

  

Për sa më sipër,

nuk e dëshirova

fatin e një Çajld Haroldi

të lodhur e të penduar

nga orgjitë londineze,

edhe pse e pat lëvduar karakterin dhe bujarinë  time,

edhe pse e pat lëvduar fisin tim, të kapur fort pas

                                                     shkëmbinjve dhe ullinjve

nën hijen

         e Akrokerauneve.

GRUA

 Ndieja brinjët të më dhimbnin.

Ofshaja ditëve, netëve rrija pa gjumë.

Më vinte zor t’u qahesha mjekëve,

t’u nënshtrohesha laboratorëve.

Ditë e natë. Në një moshë sa perëndia.

Po kur pashë siluhetën tënde

të brishtë, të imët, të dilte

nga brinjët e mia

dhe të fanepsej para meje

duke humbur në mes të turmës,

u vura të të gjeja ty,

në mes të atij rrëmeti

me plagën time të hapur,

gjersa e pikase dhe e qetësove

atë llavë që përvëlonte.

Në një moshë sa perëndia

u bëmë të dy të  perëndishëm.

FUNDO

Në adoleshencë merrnim fundo[2]

dhe rrëshqisnim mbi barin e funddetit

si tufat e peshqve që nxitonin të trëmbura

para trupave tanë. Peshqit shpërndanin

ca cërka drite vezulluese

nga luspat e tyre

dhe  fillonin të na buçisnin veshët

nga të rrahurat e zemrës së madhe të detit.

  

Duk - duk, duk - duk  dëgjohej atje poshtë

gjersa ngjiteshim sërish për të marrë frymë

dhe sërish të zhyteshim

në atë xham të lëngshëm haluçinacionesh,

të gjenim se nga vinte ajo oshëtimë  

brënda mushkrive të pafundme të detit.

  

Hetonim me kureshtje

thellësirat,

dhe ndienim sipër kokave tona

të lundronin hijet

e  barqeve të  anijeve.

Netëve gjumi na zinte sërish në thellësira

duke shëtitur në qytetet e nënujshme

së bashku me delfinët,

që s’e kuptonim

si shndërroheshin para nesh në sirena.

Ato na bënin me shenjë

dhe ne i ndiqnim përmes magjirave të detit,

midis pinave të mëdha sa një bojë njeriu

që hapeshin dhe shihnim të vezullonin

margaritarët brenda tyre

si në pallate të koraltë...

 dhe kur u afroheshim sirenave,

duke mënjanuar meduzat,

dallonim të habitur

fytyrat engjëllore të shoqeve tona.

SA  HERË

Sa herë kam zbritur me nxit

për të shuar zjarrin e madh të ndjenjave,

o det, tek ti.

Sa herë më ke folur me mijra zëra

duke oshëtitur nëpër tërë qenien time

gjersa ndjehesha i çliruar

dhe i mbushur me kthjelltësi.

ÇUF – ÇUF

Kthehem në shtëpi, var në korridor xhaketën e  rënduar

       nga lodhja e ditës 

ndërsa nga kuzhina dëgjohet çuf-çufi

i tenxheres me presion

si një tren që mbart prej vitesh jetën tonë.

Mbrëmja tani është një divan ku dremis i rrethuar nga ky

                                                                                   refren,

si një udhëtar filmash  western.

Televizori është ndezur tre hapa më tutje

dhe nuk e kuptoj se cili film luan tani

brenda qenies sime.

Çuf-çuf, çuf-çuf  ky tren me rrapëllimën e hekurt  përpin

ankthin e një kohe plot rreziqe,

me personazhe të zhurmshëm,

që hipin e zbresin nëpër stacione,

duke lënë prapa ofshamat e murrme

të shtëllungave të tymit.

Herë herë udhëtimi ngec.

Banda me maska u venë tritolin shinave,

sulmojnë Komisariatin, nga duken policët që ikin nga sytë

     këmbët,

duke hedhur  pistoletat,

duke fluturuar në erë kapelet,

sikur papritur një asteroid  përplaset në tokë e u sulet me

masën e përbindshme të flakëve.

Bastisen repartet ushtarake

dhe sheshet

mbushen me një shtresë gëzhojash e xhamash të  thyer.

Ekipe televizionesh me emër vijnë nga larg,

marrin në intervistë “rebelët” dhe i paguajnë të gjuajnë 

kuturu vendstrehimin e perëndive, duke bërë stand up,

si në një sfond

lëkurkuqësh.

Gjithçka tani është në dorë të tyre. E kot ta them

si dështon, si shfryn tentativa

për rivendosjen e rendit dhe të dërguarit e shtetit

shkrumbohen të gjallë në emër të një absurdi!

E kotë të zgjatem për anijen e mallrave

që mirret peng në mes të gjiut

dhe nuk lirohet gjersa të dorëzohet shuma  me gjobën e

 kërkuar.

Po unë asnjë pikë loti nuk po derdh

për milionat e grabitura të bankave!

Vetëm tani që shoh

bibliotekën e qytetit të digjet fundemajë

vrapoj në ethe, më merret fryma

dhe ulërij për vithisjen e këtij tempulli.

Prek hirin në trajtë fletësh të  mijëra e mijëra

 librave

dhe shoh të gëlojë poshtë gishtrinjve të mi

flaka e mekur e shpirtërave të tyre. Pak erë të fryjë

dhe ajo flakë rindizet si një dhimbje

për t’u ringjallur nga hiri.

Çuf-çufi hesht. Zbres nga ai tren vitesh,

dora e sime shoqe fik televizorin, më tund në supe,

afron një pjatë dhe më pëshpërit: “Po ftohet...”

“Kush?” -  them unë.

ARKA E NOES

 Ndëshkimi erdhi. Në një karantinë të stërmadhe

ujrash ishte vënë toka,

për të dizinfektuar e shpëlarë nga veset

banesën e dikurshme të njerëzimit. Asnjë pipëtimë,

mbi  Ujanën e pafund. Asnjë barkë

e vetmuar mbi të.

            Vetëm Noe pat shpëtuar

 me Titanikun e tij të lashtësisë,

300 bërryla

të gjatë, skicuar

e ndërtuar sipas porosive hyjnore.

Kapiten Noe inspektonte çdo ditë çiftet e specieve

që duhet të shpëtonin

dhe rezervat e zahireve të udhëtimit.

Kur kishte nge, kundronte nga bashi qytetet dhe faltoret

e përmbytura që rrëshqisnin atje poshtë

dhe orientohej nga gjurmët e karrove të dikurëshme.

Ishin rrotulluar sa e sa hëna,

kur  Zoti, kishte hapur  

të gjitha burimet e humnerës së madhe dhe dritaret

qiellore vollën për njëqind e pesëdhjetë ditë me radhë

            Ujanën ndëshkuese. Kudo,

ca peshq të mbufatur guvash ishin strehuar

nëpër sallat luksoze të pallateve mbretërorë,

në palestrat sportive e deri te pusetat e rrugëve.

Bibliotekën gjigante në Ninive me librat e saj prej

tjegullash e kishte mbuluar rëra. Noe ëndërronte

ta rihapte kur Ujana të zmbrapsej

dhe poetët, të përjetësonin në të biografinë e tij

me emrin

e vjetër Up Napishtimi.

Ishte zotuar se do të krijonte

njerëzimin e ri, të virtytshëm.

Tre djemtë me gratë e tyre kishin filluar

të punonin në anije për riprodhimin

sipas shëmbëlltyrës së re. Ligësitë,

pabesitë ishin tretur

            atje poshtë dhe s’kishin

nga ngjiteshin deri këtu në çastin e ngjizjeve të reja.

Edhe çiftet e gjallesave, si në një kovaleshencë

kruazierësh, pranë magazinave me bar,

projektonin shumfishimin e tyre.

300 bërrylshi lundronte në një vetmi ulëritëse.

I shqetësuar nga lindjet e para,

Noe lëshonte pëllumbat për të parë në se dheu fillonte të

lirohej  nga ujrat,

e ata ktheheshin

të lodhur në kuvertë. Bënte sërish llogaritë

e zahireve

dhe përpiqej të ekonomizonte rezervat.

Po në të shtatëmbëdhjetën ditë

të muajit të shtatë,

siç profecia e kishte parathënë,

Titaniku ndali mbi shkëmbenjtë e malit Ararat.

Nën këmbët e tyre u shfaq Bota e pastruar

nga mëkatet,

u shfaqën lëndinat dhe pyjet e virgjëruara sërish

sikur  të kishin lindur befas nga asgjëja.

Dhe Noe gjashtëqind e një vjeçar, siç rrëfejnë,

kishte ende energji të mbante rregullin,

të ndihmonte

elefantët e rinocerontët

se mos rrëshqisnin nëpër

portën e pasme të anijes,

të pamësuar  kaq kohë me të ecurin,

të kontrollonte shpesët nëpër pupla

se mos zbrisnin me ta

 edhe fara e së ligës si pleshtat,

të shoqëronte me delikatesë ujkun me delen të miqësuar

            nga udhëtimi,

të ngazëllehej e t’u gëzohej të bijve atje lart në kuvertë

tek lëviznin drejt horizonteve krahët e tyre me ca

shenja të habitshme.

Po si ta merrte me mend, i gjori plak,

se në ato çaste,

bijtë e tij, Simi, Hami dhe Jafeti,

ende pa shkelur tokë,

grindeshin

duke ravijëzuar kufijtë e perandorive të nesërme?

Noe ndihte i qetë kafshët pa u menduar se të tjera

 profeci

 do të lindnin, 

të tjera kataklizma do të projektoheshin,

dhe udhëtimi i tij biblik do të ngelej një eksperiment

i dështuar i Perëndisë.

2012

JUSUF GËRVALLA

Kur u dëshirova të vija tek ty, dyert e kufirit u përplasën

                                                                  para meje.

Ata që do të bëja shokë

vriteshin nëpër rrugë.

Dhe gjaku sërish u përzie

me qelqet e ditëve të tua të thyera,

me  shkrumbërat

e netëve të tua të djegura.

Kur do të bujtja në shtëpinë tënde

për të të kthyer vizitën

më ndalën te porta

dhe këngën që mbaja në buzë ma akuzuan,

sepse ishte kënga që këndoje edhe ti,

ajo këngë që e këndojnë të gjithë në gjuhën e vet,

                          në shpirtin e vet.

Dhe sëpata, që e mprehën tinëz,

hyri sërish në pyllin e rinisë sate,

pa e ditur si harliset një pyll pas krasitjes,

pa e ditur si bëhet më e pamposhtur dëshira për të mos

                                                                                      qenë

                                                                               më i huaj

                                                                në shtëpinë tënde.

Limjon, 1982

ALI PODRIMJA            

Bard i lashtë, që shtegtoje në kuvende poetësh,

i zbehtë e i shkujdesur nga kujtesa 

dhe përplasja e meteorëve. Ditë më parë ishim

të shushatur

para  teje

kur  mbërrite në netët  tona jonike,

duke hequr zvarrë lumin e një dhimbjeje të shurdhët.

Ngatërroje linjat, stacionet,

ngjiteshe në një epokë tjetër,

shetisje kuturu nëpër pavione galaktikash, spitalesh.

M’u kujtua ajo profecia kur thoshje:

“Do të hyjmë në Paris”,

pa e kuptuar atëhere këmbënguljen tënde

që ëndërrat  e Lumit  t’i varje në krahët e  lejlekëve,

pa e kuptuar pse nxitoje marramenthi metrove,

dhe përsërisje:

“nuk do të shkelim asnjë mizë

nuk do të trembim asnjë zog

nuk do të derdhim zjarr vrer

mbi kokë të njeriut” 

Qysh atëhere

ne, poetët,

asnjë shpese e shprese nuk deshëm t’u këputej fluturimi,

as një fije bari nuk deshëm t’i prekej blerimit,

dhe natë e ditë u vumë përkrah teje  të gërmojmë thellë

 shpirtrave tanë,

të gatshëm që të nxenin lumenjtë e  fatkeqësive             
                      që shkaktonin tiranët.

Bard i lashtë që shtegtoje në kuvende poetësh,

nuk e kuptuam si  na ike sërish drejt Francës

dhe le pas shpine, siç e pate profetizuar,

netët ballkanike, vallet, këngët, baladat, përrallat.

Vetëm fyellin ta gjetën të ngrohtë ende

nga malli i pashuar i tët biri, 

kur paskëshe humbur në  rrethinat e Lodeve.

 FATMIR TERZIU

Që të jesh fatmir, duhet të gjesh një terzi. Dhe terziu, 

me emrin Fatmir,

është diku në Londër. Veçse nuk ka nevojë të  shkosh

          aq larg

në këto kohëra të kibernetikës për të marrë masat

e një kostumi

në rrobaqepsinë e tij virtuale me tabelën

“Fjala e lirë” te porta.

Me metrin shirit hedhur krahëve, me shënjuesin në dorë

        dhe lapsin te veshi,

orë e çast pret myshterinjtë e ardhur nga larg -

një ushtri poetësh ilirikë -

me shijet e tyre të çuditshme, me tekat dhe huqet,

me xhinglaminglat e retorikave, të stileve, metrikave. Në

         vitrinat e tij

sheh të varura kostume gjithfarësh,

një laryshi shijesh e përceptimesh

që pak syresh i ngjajnë njera - tjetrës. Ti shkon me detet

e  tua të mbështjella rolo nën sqetull,

bashkë me qiellin tënd me gjithë organikën e ndërlikuar

të kozmogonisë,

me një dosje ku ke palosur Bjeshkët si në librat 

tredimensionalë për të vegjëlit,

me pyjet e ndjenjave të tua që oshëtijnë,

me hajmalitë e ëndrrave që ëndërrijnë

dhe përpiqesh të dimensionosh

në shtatin tënd kohën.

  

Ai të tregon ca katalogë të mëdhenj të “Qepjes ndryshe”

           ose  “Kritikës ndryshe”

dhe atëherë e kupton se nuk është terziu Fatmir që të qep 

kostumin,

por je ti që duhet ta përsosësh atë në pasqyrat e mëdha 

                                                të këtij dyqani virtual.

2012

ANDREA  ZARBALLA

Kur pres Andrea Zarballanë për të pirë kafen,

gjithmonë më duket sikur ai niset nga lashtësia për

 të mbrritur tek unë.

Vonon pak, sa të këmbejë dy llafe me Ezopin,

një sentencë me Kavafisin

deri sa  shfaqet te kthesa e bulevardit buzë detit

me flokët e tij prej pulëbardhe

dhe sytë si një diell i qetë mëngjesor.

Ato sy shkrepëtinin dikur. Papritur e papandehur

atë dritë, pas së cilës ishte marrosur,

ja mori Meri Zangali,

si për të feksur rrugën për ku ishte nisur.

Ja mori, ndoshta, sepse atje ku shkoi, 

ajo nuk mund të qetësohej dot pa atë dritë.

Ka njëzet vjet që Andrea gatuan për Merin

në kuzhinën e vetmuar

dhe u përgjigjet telefonatave të djemëve nga larg,

me zë të lartë, aq sa e dëgjojnë edhe fqinjët.

Ah, sikur të shfaqej edhe një herë

zëri i saj nga ana tjetër e telefonit

dhe t’i kthente gjithë mobiljet rreth tij

në pemët e lulëzuara të Llazatit.

Përhumbem edhe unë,

ndërsa Andrea, më uron mëngjesin

dhe bën sikur ka mijëra vjet që jeta rrjedh e tillë,

sikur ka mijëra vjet që ne, te kafe “Riviera”,

në vend të cigareve

këmbejmë poezitë në gjuhët tona -

unë si një De Radë,

ai si një Kavafis.

KËRKOJ NDJESË

Pesëdhjetë vjet ai redaktoi librat e të tjerëve

si qukapiku i një pylli, që çukiti në çdo pemë,

duke i pastruar nga larvat parazitare

e nga vemjet e fjalëve të huaja.

Ende i ndjej ato çukitje në trungjet e librave të mi.

Emri i tij i vërtet nuk shënohet në libra,

vetëm tek porta e shtëpisë është një tabelë

ku shkruhet : PANDELI KOÇI.

Po ai mori emrin e një ishulli,

mbiemrin e një mali të gjelbër mbi çatinë e vendlindjes

dhe hyri në pallatin e letërsisë si Sazan Goliku.

Ai bujt çdo verë në Sarandë, si mik i imi,

në një zyrë të vogël, të shtëpisë botuese “Milosao”,

shkon në  Prishtinë si mik i Ibrahim Kadriut

e Ramadan Mysliut,

 në Tiranë e gdhin netëve me Agim Gjakovën,

në Shkup me Nehat Sopajn pijnë kafe nën hijen e Antinjës

 së Skënderbeut

dhe sipër, në kalanë mbi det, me Hajro Ulqinakun

e moçëm kuvendon...

I kërkoj ndjesë që  nuk arrita

 në shtatëdhjetë  vjetorin e lindjes

e për këtë arsye po i shkruaj këto rradhë

e për këtë arsye po i nis me e mail

një foto gazmore shkrepur në verën e shkuar,

ku duket si një fëmijë i fshehur

në zgavrën e madhe të një rrapi

e po i shkruaj diçiturën:

“E, kalamaj-o, më gjeni dot?”

FJALËT E TUA

Fjalët e tua

janë si një mur i rrëzuar

që më ka zënë rrugën.

Rrokullis një shpifje,

sheshoj një thashethem,

i dredhoj një intrige

dhe sërish s’më nxe

ky shteg i hapur.

Sikur asgjë të mos ngelet

nga fjalët e tua mbi udhë,

pesha e tyre rëndon

sa një mal brënda meje.

GJITHËPËRFSHIRJE

  

Kush tha se ikën të djeshmit?

Të përfshira në një garë frenetike,

gjithë mediat, të të gjitha ngjyrave,

të shkruara a vizive,

servirin në një pjatancë memuarësh,

menunë e krimeve të tyre,

me pabesitë, komplotet,

e deri te rrëfimet e vejushave

të rëna nga vakti,

me fotot e mëdha në faqet e para:

Një thriller i pafund delirantësh

i rikthyer

për të frustuar kujtesën këtij populli.

Kush tha se ikën?

Të papenduar shfaqen

me një luk të ripërtërirë,

ndërsa bijtë e tyre

janë gjithmonë një hap përpara

për të kapur sërish kuotat

e humbura të etërve.

Të përpiktë në leksione

demokracie,

përhapin rreth vetes

një dritë gjithpërfshirëse.

Vetëm ne na kërkojnë

certifikata virgjërie.

---

[1] Lindi në Ndërfushaz (Rrëshen-Mirditë), më 12 mars 1928. Shkollën e mesme e kreu tek Motrat Stigmatine në Shkodër. E re dhe e bukur, ajo ra në sy, si aspirante në jetën stigmatine. U arrestua më 10 gusht 1949 dhe pas torturave çnjerëzore vdiq në Spitalin e Shkodrës më 24 shtator 1950. Është një nga 40 martirët katolikë të Shqipërisë

[2] Fundo - marr fundo, zhytem në fund të detit