VARGJET E NJË PENE TË
SEKUESTRUAR
Këto
ditë më ra në duar libri i ri me titull: “Pluhuri i artë i përjetësive” i poetit të mirënjohur Agim Mato.
Përjetësia s’ është gjë tjetër veçse çka trashëgon nga brezat e shkuar dhe e
përcjell në brezat që vijnë, na thotë nëpërmjet këtij titulli dhe, edhe
pse i pajisur me dije në fushat e letërsisë, të arteve dhe shkencave,
firmos mendimin filozofik me mollëzën e gishtit.
I
lindur dhe i plakur në shekullin e kaluar dhe i rinuar në shekullin e ri,
nxjerr nga brenda vetes dhe pastron kambanën e tij të ndryshkur. Fjalët e
prushta, të qëmtuara herë në vatrën e vet dhe herë në atë të fqinjit, i mbushin
grushtet për të ngrohur poezinë. Nuk ka dimër në poezinë e Agimit, pa pasur një
verë të vogël. Në jetën tonë dimërore, me pulëbardhat na sjell ditët Alqionike.
Po pse ky poet i formuar na përmend aq
shpesh të kaluarën e vet dhe e bën shqetësim të së tërës?! E shkuara në poezinë
e Agimi Matos, është armë për të mbrojtur të ardhmen.
Gjoksi i tij edhe pse guaskë e zbrazur, ulej e ngrihej nga frymë-marrja duke
krijuar kështu, batica dhe zbatica në jetën tonë.
Një spirancë anijesh e këputur nga
zinxhirët isha,
me hekurin e udhëtimeve të ndryshkur...
...
shkruan poeti virtual që i shpëtoi sterilizimit shpirtëror.
Dimë
nga mitologjia se bukuria e shpirtit la në hije dhe vet Afërditën, por në ditët
tona mësuam nga shpirti poetik, se nuk mund ta vinte me ‘’Zeusin’’ i cili u
kthye në përbindësh për ta frikësuar.
Më çoni lajm të zbres atje poshtë, në
qytetin ku rroni,...
...thërret
nëpërmjet mëmës në vargje. Kuptohet që flet nga parajsa, por nënkuptohet ama që
ferri nuk ishte nën tokë po mbi tokë. Atëherë bën bilancin e jetës dhe ve veten
në provë, ose më mirë edhe pse në ferr, vendos të mbijetojë. Ky është dhe
traktati i tij filozofik me jetën.
Po
ç’ është jeta? Masa dhe harmonia na mëson Pitagora. E shkuara, e tanishmja dhe
e ardhmja thekson Mato, mendimin e këtij matematikani e filozofi të lashtësisë
greke dhe me të dhënat që ndeshim nëpër vargje, plotëson boshllëqet historike.
Ky
talent magjik i pajisur me një imagjinatë të fortë krijuese
lexoi libra që ende
nuk janë shkruar,
shkeli në vise që
ende nuk janë shkelur,
mblodhi frytet e
ideve që ende nuk kanë rënë në tokë
dhe bëri siç thotë
redaktori Alush Avduli:
- penën parmendë
për të lëruar në parcelat e poezisë.
Me kohë, ndan detit dhe poezisë,
poeti, që për shumë kohë i sekuestruan penën si një armë të paligjshme,
na nxjerrë jashtë nga hijet dhe na hap shtigjet që na lidhin me botën. Këtu,
/zgje-ron shpirtin,/fashit dhimbjen/dhe mëshiron ata që luftuan njeriun./
Agim Mato, vetëm një klik larg filozofisë së Parmenidhit, me
një lopatëz ëndrre në poezinë e vet, zhvendos errësirën për të shembur
distancat dhe pengesat.
Vargjet e tij të
ngarkuara me urimet e kambanave dhe urtësinë e uratave
ndjekin nga pas
ekspedita poetësh,
filozofësh,
eksploratorësh,
shpikësish,
që me dritën e tyre
u ndriçojnë udhën planetëve dhe
kohërave.
Edhe në këtë libër, Mato i
jep nurin femëror poezisë, hap gojën e një vajze si sqepin e një zogu, bën
plepat fjalamanë të heshtin, fotografon përrenjtë tek hidhen si kecat
gurë mbi gurë, ve në lëvizje peshq të përgjumur e të ngathët, hulumton shpellat
kur sipër tij këlthasin pulëbardhat, ngjit tufa palombarësh prej
thellësive dhe rimorkion oqeane. Në poezitë e Matos, dëgjojmë limfën të rrjedhë
në drurët si gjaku në venat tona, provojmë erën që është ëmbëlsuar prej luleve,
mësojmë se ajri është i virgjër dhe se toka nuk i përket njeriut, por njeriu i
përket asaj.
Duke
përfunduar, shpreh sigurinë se ky libër do të zerë vend në raftet e
bibliotekave dhe do të skedohet pranë emra poetësh të përmendur brenda dhe
jashtë kufijve të poezisë sonë.
